Einde van mvo zoals we het kennen

Is mvo dood? Het is een vraag die regelmatig terugkeert. Een lastig te beantwoorden vraag, die onder meer te maken heeft met de definitie van mvo.

Met belangstelling volg ik de discussie tussen Peter van Vliet en Willem Lageweij. MVO is dood! roept de één. Welnee, MVO is springlevend, roept de ander. In de ene na de andere column reageerden ze op elkaar.

Te vrijblijvend

Van Vliet voert talloze steekhoudende argumenten aan om aan te tonen dat vrijwillig maatschappelijk verantwoord ondernemen de samenleving niet duurzamer maakte. In een reactie op de column van Lageweg noemt hij onder meer het recente boek van Peter Fleming en Marc Jones waarin de schrijvers betogen dat mvo niets meer of minder is dan greenwashing. Van Vliet vindt dat de vrijblijvendheid van mvo bedrijven niet aanzet tot duurzaam ondernemen. Dat erkent ook Willem Lageweij in zijn column als hij zegt dat veel bedrijven helaas nog niet begrijpen dat mvo (beschouwd als een concept dat bedrijven moreel verplicht verantwoordelijkheid te nemen voor de effecten van hun handelen) de minimum norm voor ondernemen is geworden.

Definitie

Misschien gaat de discussie over een verschil in betekenis van mvo. Waar Peter van Vliet van bedrijven die aan mvo verlangt dat zij daadwerkelijk iets bijdragen aan een duurzame samenleving, is voor Willem Lageweij mvo elke poging tot een betere balans in planet, profit en people. De een praat over inspanningen, de ander over resultaten. Als je mvo definieert als poging duurzaam te ondernemen, is mvo niet dood. We moeten ook niet willen dat mvo dood is, het streven moet blijven, bedrijven moeten hierover kennis delen, elkaar enthousiasmeren en naar stakeholders communiceren wat zij doen aan mvo.

Greenwashing

Maar laat dat dan wel transparant en eerlijk gebeuren. En laat ondernemingen die mvo of duurzaam ondernemen gebruiken om, zoals Fleming en Jones in hun boek beweren, hun (financiële) winst en hun marktaandeel te vergroten vooral door de mand vallen. Uiteindelijk zal volgens de keuze van de consument vallen niet op bedrijven die aan mvo doen, maar die duurzaamheid als uitgangspunt hebben.

Gewoon doen

Misschien moeten we het gehakketak over definities van mvo achter ons laten en er gewoon daadwerkelijk mee aan de slag gaan. En misschien moeten we daarbij niet langer uitgaan van de goede intenties van het bedrijfsleven, maar komen tot een ‘alternatieve, geïntegreerd bedrijfskundige benadering van ‘duurzaam (sustainable) management’, zoals Ans Kolk in het door Van Vliet aangehaalde proefschrift stelt. Waarbij de bedrijfsvoering wordt afgestemd op moeilijke maatschappelijk en ethische kwesties. Of dat op vrijwillige basis gaat lukken, is nog maar de vraag.

Wal keert het schip

Uiteindelijk zullen de omstandigheden ons dwingen tot mvo of hoe je dat op dat moment dan ook wilt noemen. Zoals Van Vliet in zijn blog zegt: het zijn de ecologische randvoorwaarden als klimaatverandering, grondstofschaarste en watergebrek, en in het kielzog mogelijk ook een maatschappelijke transformatie van onderop, die gaan uitmaken welke bedrijven er overleven. Bedrijven die hun voortbestaan willen garanderen, maken werk van duurzaam ondernemen. En het liefst een beetje snel, want de noodzaak is daar.